Fase van Beleving

Beleving

Lichamelijke en gedragskenmerken

Begeleidingsdoelen

Mogelijke benaderingen/activiteiten

Het bedreigde-ik

(steunen)

-rouwproces, waarbij boosheid, verdriet of angst geuit worden t.a.v. het hier en nu.

-Bedreiging eigenwaarde.

- ogen zijn helder, maakt oogcontact

- in het gezicht is soms spanning af te lezen

- de bewegingen zijn doelgericht

- is zich ervan bewust dat zo nu en dan verwarring optreedt

- hoort, ziet beweegt en praat goed.

- Luistert en kijkt aandachtig

- verzet zich tegen veranderingen

- klampt zich vast aan bezittingen met een sociale betekenis of troost, zoals een stok, vest, tas stoel, beurs

- kan last hebben van mensen die zich verward of onaangepast gedragen

- praat over vroeger in de verleden tijd

- beseft oud te zijn en niet meer te hoeven werken

- steunen eigenwaarde

- begeleiden bij verliesverwerking

- reminiscentie

- activiteiten, waarin iemand nog goed is

- ROB

- Vermijden van falen

- Begrip voor emoties

- Validation:

Met name:

Wie, wat, wanneer, hoe vragen

Samen een oplossing zoeken

Naar tegengestelde vragen

Het verdwaalde-ik

(houvast)

- Herbeleving vroegere ervaringen

- Angst door niet begrijpen van wat er gebeurt

- Overweldigd worden door eigen emoties

- Ogen zijn helder maar ongericht, kunnen doelloos in de verte staren

- De houding en de spieren zijn ontspannen

- In het gezicht is vaak ontspanning af te lezen

- De schouders neigen er toe voorover te hangen

- Het lopen is vaak zonder doel en ongericht

- Uit gevoelens of reageert op het benoemen van gevoelens

- Meent nog te werken of voor de kinderen te zorgen

- Kan zich slechts kort concentreren

- Lijdt aan decorumverlies

- Reageert vaak op liefdevolle aanraking, oogcontact en omhelzing

-         Praat over vroeger alsof het nu gebeurt

Houvast bieden door:

- Creëren van situaties die positieve associaties oproepen

- Meegaan in belevingswereld

- Beschermen tegen eigen emoties

Validation met name:

- Benoemen gevoelens

- Aanraken, vasthouden

- Herhalen belangrijkste woorden

- Eenvoudige activiteiten

- Begrenzen

Het verborgen-ik

(bescherming)

- Toenemende gevoelens van isolement

- Behoefte aan contact

- Ogen zijn vaak gesloten, ongericht

- Gebruikt de stem wel om zich te uiten, maar is vaak niet te verstaan

- Kan zingen en neuriën, maar vormt geen zinnen

- De gang is vaak schuifelend en de schouders voorover gebogen

- Lopen is doelloos en ongericht

- Maakt repeterende bewegingen bv. schommelen, stampen, trommelen

- Reageert wel op pogingen om contact te maken

-  Kan soms verrassend rake dingen zeggen

- Doorbreken isolement

- Creëren van momenten van rust en ontspanning

Validation met name:

- Benoemen van gevoelens

- Aanraken, vasthouden

- Het spiegelen van bewegingen en geluiden

- Neuriën, zingen, muziek luisteren

- Massage, wandelen

Het verzonken-ik

(bescherming)

- Zintuigelijke ervaringen staan centraal en worden als prettig of onprettig ervaren

- Geen reactie op pogingen om contact te maken

- Herkent familie en vrienden niet (zichtbaar)

- Praktisch geen spontane bewegingen meer

- Murmelen, brabbelen

- Foetushouding

- Sporadisch opeens toch verrassende reacties (bv. ogen openen, een geluid maken)

- Spierspanning/contracturen

- Niet meer in staat om te zitten

- Bieden van prettige zintuigelijke prikkels

- Vermijden van onprettige zintuigelijke prikkels

- Snoezelen

- Passiviteiten van het dagelijks leven (PDL)